Tết Đoan Ngọ là ngày gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ

402 0 0

Tết Đoan Ngọ là một trong những dịp lễ t quan trọng của người Việt Nam được diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm. Mặc dù khá quen thuộc nhưng không phải ai cũng biết về nguồn gốc, ý nghĩa của ngày này. Vậy Tết Đoan Ngọ là ngày gì? Nó được tổ chức ra sao? Xem ngay bài viết dưới đây để có câu trả lời bạn nhé.  

Tết Đoan Ngọ là ngày gì? Tết Đoan Ngọ 2024 trúng ngày nào?

Tết Đoan Ngọ hay tết Đoan Dương được tổ chức vào giờ Ngọ của mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm. Đây là một trong những ngày lễ truyền thống được tổ chức tại nhiều quốc gia Đông Á như Triều Tiên, Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam. 

Trong đó, “Đoan” được hiểu là mở đầu, "Ngọ" là khung giờ từ 11 giờ sáng đến 1 giờ chiều, do đó người ta hay chọn ăn tết Đoan Ngọ vào khung giờ buổi trưa này. Tại Việt Nam, Tết Đoan ngọ hàng năm thường rơi vào thời điểm nắng nóng kéo dài, sâu bọ phát triển mạnh. Thế nên, người ta còn gọi nó là ngày diệt sâu bọ.

Tết Đoan ngọ 2024 sẽ trùng vào ngày thứ Hai - 10/6 Dương Lịch(mùng 5/5 âm lịch).

Nguồn gốc ý nghĩa ngày Tết Đoan Ng

Nguồn gốc

Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam vốn xuất phát từ một điển tích trong dân gian. Có khá nhiều dị bản khác nhau về điển tích này, phổ biến nhất như sau: 

Theo truyền thuyết, trong một mùa bội thu, người nông dân đang ăn mừng vì trúng mùa. Thế nhưng, sâu bọ năm ấy lại kéo tới rất đông, ăn hết các loại thực phẩm, cây trái đã thu hoạch. Điều này khiến họ cực kỳ lo lắng không biết cách nào có thể giải quyết thì ông lão tên Đôi Truân xuất hiện.

Ông chỉ cho dân chúng lập đàn cúng gồm những lễ vật đơn giản như: bánh gio, trái cây, sau đó ra trước nhà vận động thể dục. Mọi người làm theo thì chỉ một lúc sau, sâu bọ đều té ngã rã rượi. Ông lão còn bảo thêm: Sâu bọ vào ngày này hàng năm rất hung hăng, vậy nên cứ đúng ngày này hãy làm theo những điều trên thì sẽ trị được chúng.

Dân chúng biết ơn và đặt cho ngày này là Tết “diệt sâu bọ", hay Tết Đoan Ngọ vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ. 

Ý nghĩa

Theo quan niệm xưa, ngày 5/5 âm lịch là thời điểm kết thúc vụ mùa, làm lễ thắp hương tết Đoan ngọ với mục đích để tạ ơn trời đất, tổ tiên. Đồng thời phát động phong trào diệt trừ các sâu bệnh gây hại và cầu mong cho một vụ mùa bội thu mới.

Ngoài ra, mọi người sẽ ăn hoa quả, cơm rượu nếp vào ngày này như một cách diệt trừ sâu bọ. Thậm chí tại nhiều nơi, các gia đình còn ăn bánh tro (bánh gio), chè trôi nước, hạt sen... để diệt trừ các loại bệnh tật trong người.

Các hoạt động diễn ra vào ngày Tết Đoan Ngọ

Cúng Tết Đoan Ngọ

Trong văn hóa Á Đông, các hoạt động tế bái vào Lễ là không thể thiếu và Đoan Ngọ cũng vậy. Trong ngày này, mỗi gia đình phải chuẩn bị mâm lễ tổ tiên, trời đất, để thể hiện lòng thành và hy vọng mang đến hạnh phúc và thịnh vượng cho gia đình. 

Xem nhanh: Mâm cúng Tết Đoan Ngọ gồm những gì? Cúng giờ nào chuẩn nhất?

Khảo cây vào giờ Ngọ

Vào đúng chính Ngọ (12h trưa) ngày 5/5 Âm Lịch, nhiều nơi sẽ thực hiện nghi thức khảo cây hay đánh cây. Theo quan điểm xưa, nếu làm điều này và kèm theo mong ước sung túc, đủ đầy thì sẽ được như ý nguyện.

Khi khảo cây, người ta thường chọn các loại cây ăn quả ít ra trái hoặc cây đang bị sâu bệnh với ý nghĩa lấy đi những điều không hay. Nghi thức này gồm 2 người, một người trèo lên cây và đóng vai thân cây, người còn lại đứng dưới cầm dao gõ gốc cây và hỏi các câu “Tại sao năm nay không ra hoa, kết trái?”, “Mùa cây sau có ra quả nhiều không?”...Khi đó, người ở trên sẽ trả lời các câu hỏi này. Các câu hỏi liên tục được đưa ra và người ở dưới sẽ “dọa” đốn cây nếu không được như ý. Người trên cây lúc này phải trả lời nhanh với giọng cuống quýt và hứa sẽ cho quả nhiều vào mùa sau.

Ăn hoa quả

Ăn các loại trái cây có vị chua đặc trưng như mận, xoài, vải, cam, bưởi...là hoạt động đặc trưng không thể thiếu trong Tết Đoan Ngọ. Ăn trái cây mang ý nghĩa là loại trừ mầm bệnh. Bên cạnh đó, nó cũng thể hiện mong muốn một cuộc sống đủ đầy, mong cho cây cối đơm hoa, kết trái.

Ăn cơm rượu nếp cẩm

Đây là loại cơm được làm từ gạo nếp cẩm lên men cùng với rượu. Món này khi ăn có vị ngọt và chữa được các bệnh như suy nhược cơ thể, giảm khát, trị chứng ra mồ hôi trộm. Vào Tết Đoan Ngọ, mọi người trong gia đình sẽ vệ sinh cá nhân sạch sẽ và cùng nhau ăn món này. Đây là một phong tục nhằm thể hiện ước mong đẩy lùi các mầm bệnh trong cơ thể và mang lại sức khỏe dồi dào.

Hái lá thuốc

Ở nhiều nơi, đặc biệt là các vùng trồng thuốc, người ta thường rủ nhau đi hái thảo dược, lá thuốc vào 12 giờ trưa. Vì theo tục truyền, đây là thời khắc dương khí tốt nhất trong năm nên hái thuốc sẽ cực kỳ tốt.  Sau khi hái, mọi người sẽ nấu nước tắm hoặc đem đi xông hơi để phòng hoặc trị bệnh.

Tết Đoan Ngọ thường ăn gì?

Trái cây

Vào ngày Tết Đoan Ngọ, trái cây trở thành vật không thể thiếu trên mâm cúng và trong bữa tiệc gia đình. Với trái cây dịp Đoan Ngọ, bạn nên lựa chọn các loại trái cây đặc thù như: vải thiều, mận, xoài,... Việc cúng và ăn trái cây không chỉ thể hiện mong muốn bài trừ mầm bệnh trong cơ thể mà còn nói lên ước muốn mong cho hoa trái đầy nhà, vụ mùa bội thu.

Thịt Vịt

Một món không thể thiếu của người miền Trung trong Tết Đoan Ngọ là thịt vịt. Theo người xưa thì tháng 5 Âm Lịch thường rơi vào khoảng thời tiết khá nóng nực, thịt vịt có tính mát, giàu dinh dưỡng nên rất thích hợp để ăn vào ngày này. Loại thịt này có thể chế biến thành nhiều món khác nhau như vịt luộc, vịt quay, vịt tiềm,... tạo nên một phần đặc trưng không thể thiếu trong mâm cỗ truyền thống.

Cơm Rượu Nếp

.jpgCơm rượu là món ăn phổ biến được cúng và ăn ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Theo quan niệm dân gian, ăn cơm rượu vào ngày này sẽ giúp diệt sâu bọ hiệu quả, đồng thời nó còn chữa được các bệnh như suy nhược cơ thể, giảm khát, trị chứng ra mồ hôi trộm nữa.

Chè Trôi Nước

Chè trôi nước là món đặc trưng của người miền Nam tại Tết Đoan Ngọ. Chè thường được làm từ bột nếp nhân đậu xanh thơm ngon. Khi thưởng thức, ta sẽ cảm nhận được hương vị thanh mát và béo ngậy khi kết hợp với nước cốt dừa. Món này không chỉ ngon mà còn mang lại cảm giác dễ chịu trong những ngày hè oi bức.

Bánh gio

Đây là món truyền thống của người miền Bắc vào Tết Đoan Ngọ, ở miền Nam nó còn được gọi là bánh ú nước tro, bánh tro. Bánh này khi ăn có vị ngai ngái của nước tro, chấm cùng mật mía thơm ngọt khiến người ăn nhớ mãi.

Tết Đoan Ngọ 5/5 Âm Lịch hàng năm không chỉ đơn thuần là một dịp lễ nó còn là nét đặc trưng trong văn hóa Việt. Mong rằng qua các thông tin trên bạn đã hiểu thêm phần nào về ngày đặc biệt này. Đừng quên theo dõi Riokupon để có thêm nhiều thông tin thú vị về các ngày lễ Việt hơn nữa nhé. 

Lương Phúc

0/0

Cám ơn vì những phản hồi có giá trị của bạn

Chúng tôi sẽ gửi vấn đề này đến nhóm kỹ thuật của chúng tôi

bài viết này có giúp bạn có thêm thông tin chứ?

Đánh giá 0, Trên tổng 0 Đánh giá

Cảm ơn bạn đã đánh giá.

Top