432
0
0
Tết Đoan Ngọ hay Tết diệt sâu bọ là một trong những dịp lễ truyền thống trong văn hóa dân gian Việt. Nó vừa là dịp để tạ ơn một vụ mùa đã qua, đồng thời cầu mong cho một năm bội thu, an lành. Vậy năm nay Tết Đoan Ngọ có được nghỉ không và nó rơi vào ngày bao nhiêu, cần làm gì trong Tết Đoan Ngọ? Cùng Riokupon đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé.
Tết Đoan Ngọ là ngày gì? Nguồn gốc và Ý nghĩa
Tết Đoan Ngọ thực chất là một ngày lễ xuất phát từ điển tích dân gian. Theo đó, vào một năm, những người nông dân đang ăn mừng vì mùa màng bội thu thì sâu bọ bất ngờ kéo tới.
Dân làng đang đau đầu không biết cách nào để giải quyết nạn này thì có ông lão tên Đôi Truân xuất hiện. Ông chỉ cho dân chúng cách lập một đàn cúng trời đất đơn giản gồm bánh gio, trái cây. May sao chỉ một lúc sau, sâu bọ đã bay hết đi.
Trước khi đi ông lão còn bảo thêm: “Hàng năm, sâu bọ sẽ rất hung hăng vào ngày này. Vậy nên hãy nhớ làm theo những gì lão dặn thì sẽ trị được chúng”.
Để tưởng nhớ sự kiện trên, dân làng đã đặt cho ngày này là Tết diệt sâu bọ, sau này là Tết Đoan Ngọ vì giờ cúng thường rơi vào giờ Ngọ (từ 11-13h).
Tết Đoan Ngọ diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm và năm nay dịp này sẽ rơi vào thứ Bảy, ngày 31/5 dương lịch tức thứ 7 cuối tuần. Bởi rơi vào thứ 7, nên đây sẽ là dịp để các gia đình sum họp, cùng nhau dâng lên mâm lễ cúng tổ tiên các món ăn truyền thống.
Ngoài mang ý nghĩa diệt sâu bọ phá hoại mùa màng, người Việt còn tin rằng tết Đoan ngọ là dịp để giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa.
Ông bà xưa quan niệm rằng, bộ phận tiêu hóa của con người có chứa các loại ký sinh gây hại nhưng không phải lúc nào cũng diệt được. Vào dịp mùng 5/5 âm lịch, các loại ký sinh này thường ngoi lên và đây là cơ hội để loại bỏ chúng.
Theo quan niệm, người ta có thể diệt sâu bọ trong người bằng cách ăn thức ăn, hoa quả và uống rượu nếp vào ngày 5/5 âm lịch.
Tết Đoan Ngọ có được nghỉ không?
Mặc dù là ngày lễ quan trọng trong văn hóa dân gian, song Tết Đoan Ngọ không nằm trong lịch nghỉ lễ của cả người lao động lẫn học sinh, sinh viên.
Với các bạn học sinh, năm nay Tết Đoan Ngọ rơi vào dịp hè nên sẽ được nghỉ. Người lao động không có lịch làm thứ 7 cũng sẽ nghỉ như thường. Trường hợp bạn có lịch làm thứ 7 và doanh nghiệp không có quy định gì khác thì vẫn sẽ đi làm như thường.
Những phong tục, hoạt động thường diễn ra vào ngày Tết Đoan Ngọ
"Diệt sâu bọ" vào sáng sớm
Đây là phong tục phải có trong Tết Đoan Ngọ. Nó được diễn ra ngay sau khi thức dậy, bởi người ta quan niệm rằng việc ăn các món nhất định vào sáng sớm khi bụng đói sẽ giúp diệt trừ sâu bọ, bệnh tật trong cơ thể.
Những món thường được sử dụng trong Tết Đoan Ngọ gồm:
Cơm rượu nếp/rượu nếp cẩm: nhờ có hơi men nên sẽ có tác dụng làm say "sâu bọ".
Hoa quả có vị chua, chát như: Mận, vải, đào,... là những loại trái cây phổ biến mùa này, được tin là giúp "tiêu diệt" sâu bọ.
Bánh tro hay bánh gio (miền Bắc), Bánh ú (miền Nam): một loại bánh làm từ gạo nếp ngâm nước tro, có tính mát và giúp thanh lọc cơ thể.
(Với trẻ nhỏ, một số nơi còn áp dụng tục bôi hồng hoàng lên thóp đầu, ngực, rốn để xua đuổi côn trùng và bệnh tật).
Cúng gia tiên và thần linh
Bất cứ lễ nào cũng vậy, việc dâng lễ cúng gia tiên, thần linh là điều quan trọng để thể hiện lòng hiếu thảo và biết ơn. Tùy vùng miền, mâm cúng có thể khác nhau:
Miền Bắc
Mâm cúng thường có trái cây mùa hè, hương hoa, rượu nếp, cơm rượu nếp cái hoa vàng/cơm rượu nếp cẩm và bánh tro để giải nhiệt và tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể.
Miền Trung
Mâm cúng miền Trung cơ bản giống với miền Bắc nhưng sẽ có thêm một số món đặc trưng riêng vùng miền khác. Ví dụ như thịt vịt cúng với cơm rượu và chè kê.
Miền Nam
Khác với miền Bắc và Trung, mâm cỗ miền Nam có chứa nhiều vị ngọt của các thức bánh, thức chè. Vào Đoan Ngọ, mọi người sẽ chuẩn bị cơm rượu, bánh ú Bá Trạng được gói từ nhiều loại lá khác nhau và chè trôi nước.
Dù có mang đặc trưng của miền nào đi nữa thì mâm cúng thường được chuẩn bị tươm tất và dâng lên bàn thờ vào khung giờ Ngọ (khoảng 11h-1h chiều).
Hái thuốc và tắm lá thơm
Trong Đoan Ngọ, một số nơi còn giữ cả tục hái lá thuốc vào đúng giờ Ngọ (12h trưa). Việc này bắt nguồn từ quan điểm của người xưa, họ tin rằng Ngọ là thời điểm dương khí mạnh nhất, các loại cây có dược tính cao như kinh giới, tía tô, ngải cứu, lá bưởi… dùng tốt nhất. Những lá này sau đó được phơi khô dùng dần hoặc để đun nước tắm hoặc xông giúp phòng các bệnh ngoài da, cảm cúm và có thể xua đuổi cả tà khí nữa.
Khảo cây
Đây là một phong tục độc đáo phổ biến ở vùng nông thôn Bắc Bộ. Người ta khảo cây với những gốc cây ít ra quả hoặc bị sâu bệnh. Hành động này nhằm mong muốn cây ra trái, mùa màng bội thu.
Những câu hỏi thường gặp về ngày Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ có cần kiêng gì không?
Giống với nhiều ngày lễ khác, người Việt cũng truyền tai nhau những điều kiêng kỵ nhất định vào ngày Tết Đoan Ngọ như:
Kiêng để giày dép thiếu trật tự: Theo tiếng Hán, dép đồng âm với tà mang nghĩa là tà khí. Bởi vậy, việc để dép lộn xộn có thể khiến tà khí dễ bị chiêu dụ vào nhà dịp ngày 5-5 âm lịch.
Tránh rơi tiền: Theo quan niệm của các cụ xưa, nếu đánh rơi tiền hay vật gì đó có giá trị trong ngày này tức là sẽ mất đi tài lộc, vận may về tài chính.
Không bước chân vào những nơi âm u: Vào ngày này, bạn nên hạn chế đến đám ma, bệnh viện nhất là vào thời gian sáng sớm để tránh tà khí. Bởi những nơi này thường tập trung âm khí cực kỳ nặng, không tốt cho sức khỏe.
Tết Đoan Ngọ có phải cúng không?
Câu trả lời là có bởi Tết Đoan Ngọ là một trong những dịp lễ quan trọng với người Việt. Ngày lễ này không chỉ mang ý nghĩa diệt trừ sâu bọ mà còn cầu mong cho một vụ mùa mới bội thu. Do vậy, việc chuẩn bị đồ cúng, tạ lễ với ông bà tổ tiên là điều hết sức cần thiết.
Trên đây là toàn bộ các thông tin bạn cần biết về Tết Đoan Ngọ 2025. Ngày lễ này đang gần tới, hãy chuẩn bị cho mình và gia đình thật kỹ bạn nhé. Đừng quên follow Riokupon để update thêm nhiều thông tin hay ho hơn nha.
Lương Phúc
0/0
